رودخانههای خوزستان از قدیمیترین رگههای آب در این استان به شمار میروند که به طبع اثر بسیار مهمی بر روی اقلیم، آب و هوا، رونق کشاورزی و حتی شیلات این استان داشته است. به طوری که در سال 1960 میلادی بسیاری از مشاوران آمریکایی به خوزستان آمدند و طرحهایی برای ایجاد دشتهایی برای استفادههای کشاورزی و صنایع وابسته به رودخانههای این استان را توسعه دهند و خوزستان را به قطب بزرگی از کار و سرمایه وابسته به رودخانهها تبدیل کنند.
در این مقاله از مهمترین رودهای خوزستان و سرچشمه آنها با ما همراه باشید تا این رودخانههای مهم را به شما معرفی کرده و اطلاعات جامعتری از آنها را در اختیار شما قرار دهیم. در تور خوزستان حتما این لیست را برای دیدن همراه داشته باشید.
اگر بخواهیم مهمترین رودخانههای خوزستان را به شما معرفی کنیم، بدون استثنا باید از مهمترین آنها، یعنی رود کارون شروع کنیم. رودخانه کارون بزرگترین رودخانه در خوزستان و در تمام ایران است که بخش اعظمی از آن از بین شهرهای این استان عبور میکند. این رودخانه و سواحل حاشیه آن اولین سکونتگاههای مردمان دورانهای باستانی بوده است که به مرور زمان به آنها توان کشاورزی، دامپروری، صید و شکار داده، همچنین نام رودخانه کارون در بسیاری از منابع تاریخی به دفعات زیادی به چشم میخورد. رود کارون از شهرهای اهواز، خرمشهر، آبادان، شوشتر، ایذه، مسجد سلیمان عبور میکنند. در مسیر کارون جاذبه های ناشناخته خوزستان را ببینید.
همانطور که گفته شد، رود کارون پرآبترین، بزرگترین و طولانیترین رودخانه خوزستان و ایران میباشد. این رود از کوهستان مرکزی رشته کوههای زاگرس در چهارمحال و بختیاری به نام زردکوه سرچشمه میگیرد و سپس در مسیر خود به سمت خوزستان رودهای دیگری به عنوان سرچشمههای اصلی رود کارون از قبیل رود بهشت آباد، رود بازفت، رود کوهرنگ، رودخانه ارمند و رودخانه خرسان به آن میپیوندند و در نهایت در جلگههای خوزستان و آبهای آزاد خلیج فارس آرام میگیرد.
این رود با 950 کیلومتر طول و دربخشهایی با بیش از 20 متر عمق سالیان بسیار طولانی و زیادی است که آب آشامیدنی مردم اهواز را تامین میکند و علاوه بر آن به جامعه محلی در اطراف خود به تامین آب مورد نیاز برای کشاورزی و تولید برق مصرفی آنها کمک شایانی میکند.
رود کرخه در خوزستان، پس از رودهای کارون در خوزستان و سپیدرود در گیلان، سومین رود بلند در ایران و دومین رود بلند در خوزستان پس از رود کارون است. رود کرخه از به هم پیوستن دو سرچشمه مجزا به نامهای زال و سیمره در اندیمشک تشکیل شده است و مسافتی بالغ بر 755 کیلومتر را طی میکند تا به تالاب هورالعظیم در مرز ایران و عراق بریزد. همچنین بزرگترین سد ایران که یکی از بزرگترین سدهای خاکی در دنیا و بزرگترین در خاورمیانه است نیز؛ یعنی سد کرخه بر روی این رودخانه واقع شده است.
رودخانه دز، از بهم پیوستن رودخانههای سزار و رودخانه بختیاری در استان لرستان تشکیل میشود که با رسیدن و ورود به استان خوزستان به رود کارون میریزد. رودخانه سزار یکی از رودخانههای دائمی کشور در استان لرستان است و از مناطق کوهستانی، الیگودرز، ازنا، دورود، بروجرد و خرم آباد سرچشمه میگیرد، همچنین رودخانه بختیاری از جمله رودخانههایی است که از ارتفاعات قالیکوه الیگودرز سرچشمه میگیرد و به عنوان سرشاخه اصلی رود دز شناخته میشود. طبیعتگردی خوزستان به این رودها بستگی دارد.
بر روی این رودخانه سدها بزرگی ساخته شدهاند که سد دز در زمان ساخت خود ششمین سد بزرگ در جهان نامیده میشد. از دلایل محبوبیت رود دز میتوان به وجود تفرجگاههای بسیار در اطراف آن مخصوصا در حوزه شهر دزفول اشاره کرد. معروفترین تفرجگاه ساحلی این رود در شهر دزفول قرار دارد که با نام تفرجگاه ساحلی دز ثبت شده است، با این حال مردم محلی این تفرجگاه را علی کله مینامند.
پارکهای ساحلی دولت، دووه، علی مالک، رعنا، برکه، تال خانی و… همه از تفرجگاههای ساحلی محبوب در حاشیه رود دز در دزفول هستند که حتما بازدید از آنها را باید در برنامه گردش خود قرار دهید.
اروند رود نیز، مانند رودهای این لیست تاریخچهای بسیار جذاب و پر فراز و نشیبی دارد. هنوز این موضوع که این رودخانه چه زمانی به وجود آمده است به درستی معلوم نیست ولی با توجه به قراردادهای حکومت عثمانی با حاکمین ایران و نام بردن از این رودخانه در شاهنامه میتوان حدسهایی در این باره زد. اروند رود امروزه در جنوب ایران به بندرگاهی مهم و مسیر بازرگانی آبی بسیار پر اهمیتی تبدیل شده است. سر چشمههای اروند رود، از دجله و فرات شروع میشود و در نهایت به خلیج فارس میریزد. در مسیر اروند رود عرب زبانان خوزستان سکونت دارند.
سخن آخر
رودخانههای خوزستان از گذشته دور تا به امروز، بخش مهمی از زندگی مردم خوزستان هستند. آنها این آبها را محترم و مقدس میدانند و در حفظ آن تلاش میکنند زیرا این رودخانه شاید برای ما اهمیت تاریخی داشته باشد ولی برای جامعه محلی این رودخانهها عامل اصلی رونق و برکت میباشد. امیدواریم که از این مقاله درباره مهمترین رودهای خوزستان و سرچشمه آنها لذت برده باشید.