تور بیرجند

شهرستان بیرجَند یکی از شهرستان‌های استان خراسان جنوبی در ایران است.مرکز این شهرستان، شهر بیرجند است.

این شهرستان از شمال به شهرستان قائنات، از شمال شرق به شهرستان زیرکوه، از شرق به شهرستان‌های  درمیان و سربیشه، از جنوب به شهرستان خوسف و از غرب به شهرستان سرایان محدود است.

این شهرستان، پرجمعیت‌ترین شهرستان خراسان جنوبی است و براساس آمار ارائه شده توسط دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال ۱۳۹۸جمعیت این شهرستان ۲۸۵،۸۲۱ نفر است.

آب و هوای این شهرستان بیابانی و نیمه بیابانی است. در شهرستان بیرجند رودخانه عمده‌ای وجود ندارد و رودها که به «کال» معروفند، عموماً فصلی و مسیل می‌باشند.

جاذبه های گردشگری شهر بیرجند:

مدرسه شوکتیه

این مدرسه توسط محمدابراهیم خان علم، در سال ۱۲۸۴ شمسی در محل خیابان خاکی قدیم ایجاد شده و فعالیت خود را با حضور ۷ معلم اتریشی و تعدادی مترجم ایرانی و آموزش ۴۰ دانش آموز آغاز نمود. لازم است ذکر شود این مدرسه پس از دارالفنون تهران و رشدیه تبریز، سومین مدرسه آموزش به سبک جدید در ایران است.

ارگ بهارستان: 
از آنجایی که بیرجند یک شهر تاریخی و قدیمی به شمار می رود، پس اولین اثر تاریخی که در این شهر به آن بر خواهیم خورد ارگ و قلعه های زیبا با معماری خاص است. ارگ بهارستان یا باغ زرشکی که جزء همین بناها به شمار می رود، در خیابان منتظری شهرستان بیرجند واقع شده است. قدمت این بنا به دوره پرشکوه افشاریه برمی گردد. بنایی که اتفاق ها و رویدادهای مهم تاریخی را به خود دیده است که یکی از این رویداد های مهم، پناهنده شدن لطفعلی خان زند در این ارگ می باشد. بنا در حصار درختان سربه فلک کشیده و گل ها و گیاهان رنگارنگ قرار دارد که منظره ایی به غایت دلپذیر را به وجود آورده است. اهمیت این ارگ آنقدر زیاد می باشد که در سال 1379به ثبت آثار ملی ایران درآمده است.

بند دره: 
فراوانی نعمت مایه حیات در این شهر تمامی ندارد، وجود بند دره در این شهر گواه همین موضوع است. این سد پرآب که در اواخر دوره زندیه احداث شده است در انحصار کوهستان های آن منطقه می باشد و این مایه حیات با سخاوتمندی که دارد هم از دره بالا وهم دره پایین عبور میکند و شهرت نامش به بند دره هم همین موضوع می باشد. بند دره حدود یک قرن پیش به فرمان امیر شوکت الملک پی ریزی شده است و طولی نکشیده که تبدیل به بزرگ ترین و تاریخی ترین بند بیرجند شده است. این سد مهم و قدیمی هم در سال 1381در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده است.

باغ امیر آباد: 
به برکت وجود همین سد ها و آبشار ها در دل کویر، باغ و بوستان های متعددی در این منطقه رشد کرده است، باغ امیرآباد با ساختمان قدیمی که تزیینات و کنده کاری های قدیمی که بر پیکره آن نقش بسته بیانگر هنر معماری اصیل ایرانی می باشد در 5کیلومتری غرب بیرجند خودنمایی می کند باغی که انواع درختان کاج در آن منظره ای دل انگیزی را به وجود آورده است. قدمت این باغ سرسبز هم به دوره قاجار پیوند خورده است.

باغ اکبریه: 
باغی با درختان با صلابت و سر سبز که داری ساختمانی با نقش و نگار های منحصر به فرد که در خیابان اکبریه و در روستای اکبریه واقع شده است، اکنون شهرت بسیاری دارد که برای مردمان آن منطقه بسیار پر فایده بوده است که یکی از این مزیت ها، تبدیل شدن عمارت این باغ به دانشکده هنر و کتابخانه می باشد. این بنای متعلق به دوره قاجار در سال1378به ثبت آثار ملی رسیده است.

ارگ کلاه فرنگی: 
یکی دیگر از ارگ های این شهر فرهنگی با عمارت بسیار مجلل که هنر دست هنرمندان ایرانی می باشد عمارت کلاه فرنگی است که البته به نام های دیگری ازجمله: ارگ حسام الدوله، قصر بی بی عروس که به معنای واقعی همانند عروسی زیبا در بیرجند میدرخشد و همچنین با نام ارگ سرکار مشهور شده است. صاحب اصلی این عمارت که سرآمد تمام ارگ های بیرجند می باشد، امیر علم خزیمه بوده که ارگ را به فرماندارآن زمان بیرجند بخشیده است. این بنای سفید رنگ شش ضلعی که زمانی یکی از مکان های سیاسی و به عنوان مقر حکومت دوره زندیه بوده، باقی مانده است.

بازار سنتی بیرجند: 
بیرجند هم از داشتن بازار های سنتی با معماری خاص قدیمی بی نصیب نمانده است و این شهر دارای بازاری با کوچه های باریک و سقف بسیار بلند و آجر های قدیمی می باشد این بازار کاروانسرای بسیار بزرگی را هم در خود جای داده است، کاروانسرایی با قدمتی 300 ساله. این بازار قدیمی در گذشته ی دور مرکزی برای مبادله.کالاهای افغانستانی، پاکستانی و هندی نیز بوده است.

باغ شوکت آباد: 
یکی دیگر از باغ های معروف شهر کویری بیرجند، باغ شوکت آباد می باشد که درست در 10کیلوتری شرق بیرجند و در همسایگی زاهدان قرار دارد، مکانی که اکنون تبدیل به موزه تاریخ طبیعی و حیات وحش شده است.

قله فورک:
یکی دیگر از قلعه های قدیمی بیرجند قلعه فورک می باشد. قلعه بر بالای کوهی در روستایی به همین نام قرار دارد، این بنای مجلل از آن جهت دارای اهمیت است که بعد از قلعه الموت مهم ترین مقر حضور اسماعیلیان به شمار می رفته است. موادی که برای ساخت این اثر مهم تاریخی به کار رفته است، شامل خشت و گل می باشد که تمام قسمت هایی که یک قلعه سیاسی باید داشته باشد را دارا است، این قسمت ها عبارتند از: محل دیده بانی، منافذی برای پرتاب تیر و برج های متعدد که تعداد آن به عدد 8 می رسد می باشد، این قلعه در دوره زندیه احداث شده است.

موزه پرنده گان بیرجند: 
گونه های متعددی از جانوران و پرنده گان به دلیل آب و هوایی که مطابق میلشان می باشد در این شهر سکنی گزیده اند و همین امر باعث به وجود آمدن مجموعه ی عظیمی از پرندگان و جانوارای از قبیل: کرکس، شاهین، عقاب، وغیره...شده است که یکی از بزرگترین موزه های پرنده گان و جانوران را در این شهر تشکیل داده اند.

موزه مردم شناسی بیرجند: 
اگر خواهان اطلاعاتی پیرامون فرهنگ مردم بیرجند می باشید، پس قدم به این موزه مردم شناسی بگذارید. موزه در عمارت اکبریه قرار دارد و با قرار گرفتن مجسمه ها و اشکال گوناگون در این بنا، به خوبی آداب و رسوم و فرهنگ مردم این بوم و دیار به تصویر کشیده شده است.

مسجد جامع هندوالان: 
این بنا که بسیار شکیل و باشکوه ساخته شده است، بیانگر فرهنگ مذهبی مردم این خطه از سرزمین ایران می باشد. مسجدی که در جای جای آن هنر معماری ایرانی قابل مشاهده است از شبستان مسجد گرفته تا صحن و محراب و گنبد خانه ی مسجد همگی با تزیینات معماری زیبای قدیمی مزین شده است منافذ باز گنبد که باعث انعکاس نور در فضای داخلی مسجد شده است، زیبایی این مسجد را به کمال رسانده است. قدمت مسجد بسیار قدیمی و به قرن هفتم بر میگردد.