گردشگری سلامت و درمان

تعریف توریسم درمانی: شامل افراد و گروههایی است که برای استفاده از تغییرات آب و هوا، استفاده از خدمات پزشکی نظیر بیمارستان (به دلیل هزینههای بالای درمان در کشور مبدا) و اهداف پزشکی و درمانی همچون استفاده از آب های معدنی،گذراندن دوران نقاهت، معالجه و نظایر آن اقدام به مسافرت می کنند. اما در میان تعریف های سازمان جهانی گردشگری، اصطلاحات دیگری هم وجود دارد که دامنه گردشگری سلامت را گسترده تر میکند.

توریسم سلامت: توریسم سلامت به مواردی اشاره میکند که مسافران آن تنها برای اهداف سلامت (روحی و جسمی) اقدام به سفر میکنند و این نوع سفر بدون در نظر گرفتن خدمات درمانی بیمارستانی(جراحی) مد نظر قرار دارد. در این نوع سفر اشخاص به دنبال بهبود وضعیت روانی خود ممکن است به مناطق بکر طبیعی در شرق آسیا سفر کنند که به دور از زندگی ماشینیسم بتوانند برای مدتی هر چند محدود آرامش روانی خود را بازیابی کنند. همچنین شرکت در دورههای مختلف یوگا، ذن و... از این قاعده مستثنی نیست هستند اشخاصی که برای بدست آوردن این حس آرامشبخش و درک بهتر مفهوم انسان، زندگی و طبیعت به نقاط دوردستی از چین، تبت و... سفر میکنند تا بتوانند به ندای درونی خویش پاسخ بدهند. در برخی موارد استفاده از حمامهای سنتی (ترکیه) و یا آب گرم (محلات و سرعین) چشمههای گل افشان نیز در حوزه توریسم سلامت محسوب میشود که کشور ما در این خصوص میتواند از تمامی ظرفیتهای خود در جهت جذب این نوع گردشگر که در حال حاضر از سرعت رشد زیادی نسبت به سایر انواع گردشگری برخوردار است استفاده کند.

گردشگری درمانی به نوعی از توریسم گفته میشود که اشخاص برای استفاده از خدمات درمانی تخصصی بیمارستانی (جراحی، پیوند اعضا، جراحی زیبایی و...) اقدام به سفر میکنند. امروزه در سایه رشد انفجاری هزینه های درمانی،بسیاری از بیماران کشورهای توسعه یافته به استفاده از خدمات پزشکی کشورهای درحال توسعه چشم دوخته اند در این خصوص عوامل مهمی در تصمیم گیری مسافران اثر گذار است که برخی از آنها عبارتند از: پایین بودن هزینه درمان در کشور مبدا، نبود دکترهای متخصص در برخی از موارد در کشور مبدا، عدم انجام برخی درمانها و...

خوشبختانه در حوزه گردشگری درمانی ایران یکی از مقاصد این صنعت محسوب میشود که میتوان به ارزانتر بودن هزینه درمان برای افراد غیر ایرانی(طبق محاسبه نرخ ارز)، شهرت جهانی برخی از متخصصین و بیمارستانهای ایران در حوزه مربوطه، چشمه های آب معدنی و گرم در اکثر استانهای کشور،مناطق کویری در قم، بخشهای درمان ناباروری در یزد، دندان پزشکی،مراکز دیالیز،جراحی های قلب و پلاستیک و چشم در تهران،شیراز، مشهد اشاره نمود که به عنوان عوامل ترقی و رشد محسوب میشوند. از جمله رقبای ایران در امر توریسم درمانی در منطقه می توان به کشورهای هند،سنگاپور، اردن، مالزی،ترکیه،دبی و کشورهای تازه استقلال یافته حواشی دریای مازندران و روسیه سفید اشاره کردکه برای جذب بیماران کشورهای آسیایی و حتی جهان در حال برنامه ریزی می باشند در میان کشورهای ذکر شده هند پیش قراول صنعت توریسم درمانی آسیاست. کشور هندوستان به دلیل داشتن پزشکان آموزش دیده و هزینه های پایین بیمارستان های خود، یکی از مقاصد مهم توریسم درمانی به شمار می آید.

در زمینه توریست درمانی و جذب گردشگران سلامت همواره باید به چهار آیتم اساسی در این زمینه توجه داشت. توانمندی های شاغلان حرفه پزشکی،تکنولوژی های روز و استانداردهای جهانی، اقتصاد درمان و هزینه های درمانی،و مقررات داخلی کشور ها از عوامل مهم گردشگر سلامت هستند. ایران در هر چهار مورد ذکر شده نسبت به کشورهای همسایه وخاور میانه از توانمندیهای بهتری برخوردار است.که باید نهایت استفاده از پتانسیل موجود کرد اما متاسفانه تبلیغات مناسبی برای شناسایی توانمندیهای پزشکی و گردشگری ایران در خارج صورت نگرفته است. امروزه صنعت توریسم درمانی در جهان بالاتر از صنایع نفت وطلا قرار دارد.کم هزینه و پر درآمد است. در بخش توریسم درمانی فقط به جذب گردشگر توجه نمی شود بلکه فراتر از آن می تواند موقعیت و جایگاه ایران را از نظر علمی،سیاسی،اجتماعی و منطقه ای

تقویت کند.

برخی از مناطق جذب گردشگر درمانی

چندین استان کشور مستعد توریسم سلامت هستند می توان هر منطقه جغرافیایی از کشور را به یک قطب قوی و فعال توریسم سلامت تبدیل کرد.در شمال کشور استانهای گیلان (چشمه آبگرم ماست خور رودبار)،استان گلستان(چشمه آبگرم روستای زیارت)،استان اردبیل (چشمه آبگرم سرعین) و داشتن چندین و چند چشمه آبگرم و معدنی دیگر که قابلیت درمانی دارند می توانند به یک قطب قوی تبدیل شوند و بازار مناسبی برای کشورهای حوزه دریای مازندران و سایر کشورهایی که از آن طریق واردکشور میشوند باشد.استانهای آذربایجان شرقی و غربی با داشتن چشمه های آبگرم فراوان و مجاورت با دریاچه ارومیه میتوانند قطبی دیگر باشند و بازاری مناسب برای کشورهای حوزه قفقاز و ترکیه. در شرق کشور استان خراسان رضوی با داشتن بیمارستان های مجهز و خوب،وجود بارگاه نورانی امام رضا(علیه السلام) در کنار استانهای خراسان جنوبی(چشمه آبگرم لوت،آبگرم ابراهیم رضا) و خراسان شمالی (چشمه آبگرم ایوب پیغمبر،مهمانک و...) میتواند پذیرای شیعیان جهان و کشورهای افغانستان و پاکستان باشد. استان تهران به خاطر داشتن امکانات پزشکی بیشتر نسبت به سایر استانهای کشور و همجواریاش با استان قزوین که دارای یکی از بهترین چشمههای آبگرم (شهر آب گرم) است میتواند قطب هدف بسیاری از توریست های سلامت باشد.در مرکز کشور شهر یزد دارای یکی از بهترین مراکز ناباروری (مرکز تحقیقات نا باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی) است که این مرکز از سوی وزارت بهداشت به عنوان قطب علمی ناباروری شناخته شده است در کنار چشمه آبگرم مرتضی علی (چشمه جوشان با دو نوع آب سرد و گرم در دل کویر ایران زمین) که از جاذبههای گردشگری در استان یزد است قطب بی نظیر دیگری است برای توریسم سلامت این مرزوبوم. و اما در جنوب کشور، شهر شیراز با سابقه تاریخی دیرینه اش برای بیشتر توریستهای جهان که به ایران سفر کرده اند شناخته شده است وجود بیمارستانهای مجهز و مطابق با استانداردهای جهانی و پزشکان ماهر در بیشتر شاخههای علم پزشکی،رشته هایی چون چشم پزشکی (بیمارستان دکتر خدادوست)، جراحیهای زیبایی، قلب، فک و صورت و... شیراز را پیش قراول توریست درمانی پزشکی کشور کرده است.همجواری استان فارس با استان هرمزگان که دارای چشمه های آبگرم فراوانی (چشمه آبگرم گنو) است این استان را تبدیل به قطب هدف اکثر توریست های کشورهای حوزه خلیج فارس کرده است.